Tag: mixage

De laatste tijd krijg ik af en toe de vraag of ik een systeem heb bij maken van een mix. En het antwoord is zeer zeker JA! Het maken van een mix zonder systeem is uiterst ineffectief en mondt vaak uit in het eindeloos tweaken, veranderen en dingen uitproberen. Wanneer je een systeem volgt kom je op een gegeven moment op een punt dat je alle stappen doorlopen hebt, en kun je zeggen dat je het maximale uit het te mixen materiaal hebt gehaald. Dan kun je dus zeggen dat je mix ‘af’ is. Graag wil ik jullie een kijkje geven in de stappen die ik neem om tot dit punt te komen.

1. Het organiseren van je sessie

Ik begin, na het importeren van de tracks, altijd met het organiseren van de sessie. Dat betekend dat ik de tracks in een volgorde sleep, welke voor mij logisch voelt. Dit kan voor iedereen anders zijn. In een typische bandsessie ziet de volgorde van tracks er bij mij als volgt uit: Ik begin met drums: kick, snare, toms, overheads en room. Dan komt de bas, de gitaren, vaak akoestisch eerst en dan elektrisch. Piano’s; Rhodes/Wurlitzer en toetsen; Hammond/synth/clavinet/strings/etc. Dan komen bij mij de vocals aan bod, te beginnen met de leadvocals. En gek genoeg sluit ik vaak af met percussie; Tambourijn, shaker, koebel, triangel. Er is wat voor te zeggen deze na de drums te zetten, maar voor mij voelt het logischer om ze als laatste te plaatsen. Dit is omdat ik de sessie voor me zie van de basis naar de extra’s of de toevoeging, de slagroom op de taart zo je wilt.

2. Gain stage-ing en fase check

Als volgende stap ga ik dan alle tracks bij langs door ze solo te beluisteren en de juiste gain in te stellen. Niet te hard, maar ook niet te zacht. Ik probeer meestal zo rond de -20 tot -15 dB RMS uit te komen. Hier check ik ook de fase tussen, met name de verschillende drum microfoons. Je kunt gain staging zien als het instellen van de input gain op je mixer. Door dit op het juiste volume in te stellen voorkom je dat het signaal gaat oversturen en de plugins die je straks gaat gebruiken beter reageren op het audiosignaal. Als laatste, maar zeker niet de onbelangrijkste, zorg je ervoor dat de masterbus van je DAW straks niet veel te hard geraakt wordt door alle inkomende audio. Dit zou resulteren in een geknepen ‘dichtgesmeerd’ geluid en het wordt heel moeilijk om alle instrumenten goed te blijven onderscheiden.

3. Volume en panning

Dit is wat de meeste mensen zullen herkennen als het maken van een mix. In deze stap ga je proberen met alleen volume en panning alle instrumenten en stemmen een plekje te geven in het stereobeeld en bepaalde partijen met elkaar te laten communiceren. Je krijgt gevoel voor het materiaal en het liedje, en er begint zich een idee te ontwikkelen waar je straks de spanning en ontspanning, diepte en hoogtepunten in je productie wilt gaan benadrukken. Bedenk dat er tot op dit punt nog geen enkele plugin in gebruikt, tenzij je wellicht ergens de fase hebt moeten omdraaien. Tijdens deze stap komt 70 tot 80% van de mix bij elkaar.

4. Masterbus processing

De eerste plugins worden bij mij op hun plaats gezet op de masterbus. Hier doe ik het grove in vorm brengen van de mix. Afhankelijk van de muziekstijl kies ik een bepaald type compressor om de gehele mix een beetje bij elkaar te pakken. De term ‘Glue’ wordt hier vaak gebruikt. Meestal pas ik hier 1 tot 2 dB compressie toe, zeker niet meer, en soms zelf niets. In dat geval is het plaatsen en activeren van de compressor genoeg om de dynamiek en kleur in de juiste richting te duwen.

Mocht de gehele mix qua klankkleur iets te wensen over laten, pas ik hier ook een EQ toe in grove brede ingrepen. Wat er teveel is snijd ik een beetje weg (vaak het laag-mid) en wat er te weinig is geef ik een kleine boost.

5. Equalising en compressie

Dan pas ga ik individuele tracks bij langs om ze te geven wat ze naar mijn mening nodig hebben. Ik begin altijd bij het instrument wat in de compositie de belangrijkste rol heeft, vaak akoestische gitaar of piano, maar soms ook elektrische gitaar of zelfs drums.

Er komt een high pass filter op alles wat geen bas functie heeft, om zo het laag vrij te maken voor de instrumenten die daar hun zegje moeten kunnen doen. Een low pass filter op bas, kick en of andere laag instrumenten, om de andere instrumenten niet in de weg te zitten. Zo creëer je voor elk instrument ruimte in het spectrum.

Vervolgens ga ik op dit pad door met eq, en blijf zorgen dat de verschillende tracks elkaar de ruimte geven waar nodig, en de belangrijkste elementen staande blijven, zonder aan sound in te leveren. Bij het toepassen van eq denk ik altijd vanuit de vuistregel ‘Wat is er te veel, wat is er te weinig?’ en handel daarnaar.

Compressie pas ik toe als een bepaalde track heel dynamisch is, dus in sommige passages goed of te hard en in andere bijna niet te horen. Hierbij streef ik naar rust in de dynamiek van de track, en zorg dat alle passages en nuances goed hoorbaar zijn.

6. Reverb en delay

Het creëren van ruimte en diepte in de mix, doe ik als een van de laatste stappen. Tevens is de keuze van welk type reverb en delay heel bepalend voor je sound. Bepaalde reverbs plaatsen een mix in een heel ander tijdperk dan een ander type. Met andere woorden, wil je dat iets modern klinkt of juist meer jaren ’60 of ’70. In deze keuzes spelen reverbs en delays een hele grote rol. Verder vraag ik me af wat wil ik naar voren halen, en wat mag meer naar achteren. Delay maakt dikker en dichterbij en reverb maakt verder weg, en hoe langer de reverb tijd, hoe verder weg je het instrument ervaart.

7. Automation

Als laatste stap ga ik de mix automatiseren, en dat kan ontzettend veel dingen betekenen. Bijvoorbeeld de klankkleur van een bepaald instrument anders willen hebben in een couplet, ten opzichte van een refrein, maar ook het volume en de panning. Het is bijvoorbeeld niet ongewoon om een akoestische gitaar in een couplet 40% L en R te pannen en deze in het refrein 100% L en R, om zo het effect te bereiken dat de mix open gaat en groter wordt in het refrein. Soms gaat dit ook gepaard met een volume boost. Ook een gitaarsolo of een bridge krijgt vaak een volume boost in de mix.

Bij mij krijgen ook vaak de reverbs en delays automation mee om bijvoorbeeld bepaalde effecten van ‘verder weg’ en ‘dichterbij’ kracht bij te zetten, of soms zelfs te overdrijven.

Door het toepassen van automation kun je een bepaalde muzikaliteit en beweging terugbrengen in de mix, die soms in de productie verloren gaat en op deze manier de luisteraar een heuse performance bieden, alsof hij of zij erbij is terwijl de band speelt. Dit geeft naar mijn mening heel veel meerwaarde.

Hopelijk heb ik jullie zo een stukje inzicht kunnen geven in hoe ik het maken van een mix benader en helpt het je verder bij het produceren van je eigen muziek.

Mocht je vragen hebben, stel ze gerust. Voor nu; Take care, and make some great music!